Nijerya Federal Cumhuriyeti'nin nüfusu yüzde 75'i Maliki mezhebine mensup Müslümanlardan teşekkül edip, İslam devletleri içinde istikbali en parlak devleterden biridir.
Nijerya Federal Cumhuriyeti'nin kuzeyinde Nijer ve Büyük Çöl, doğusunda Kamerun, güneyinde Gana Körfezi ve batısında da Dahomey devletleri bulunmaktadır.
Başkenti Lagos şehri olmakla beraber, federal devletlerden kuzey bölgesinin başşehri Kaduna, batı bölgesinin İbadan, doğu bölgesinin de Enugu şehridir. Nijerya Federal Cumhuriyeti'nin resmi dili İngilizcedir. Fakat, ülke içinde pek çok kabile olduğundan, her kabile kendi dili ile konuşur. Bu arada Hausa dili de pek yaygındır.
Nijerya Federal Cumhuriyeti'nin kuzeyindeki halk, tamamen Müslümanlardan meydana gelmiştir. Bu Müslümanların ekserisi, Nijerya'daki dört büyük kabile olan Hause, Fulani, Yoruba ve İbo kabilelerinden ilk ikisine mensupturlar.
Nijerya Federal Cumhuriyeti'ne İslam dini, 7. asırda Büyük Sahra'dan gelen ticaret kervanlarının yerli halk ile temasları sonunda girdi.
14. asırda, kendilerinin Nuh'un oğlu Ham'ın soyundan geldiklerini iddia eden Müslüman Fulani kabilesi, batıya, Senegal'e geçmeye başladı. Bu geçiş esnasında kabilenin bir kısmı, kuzey Nijerya'da iyi otlaklar bulduklarından yerli halk olan Hausalılarla uyuşup buralarda yerleştiler.
1486 yılında Portekizliler, gemilerle Nijerya sahillerine gelerek, sahil kıyılarında kendilerine ticaret merkezleri kurdular. Buna rağmen 16. asırda, doğudaki İslam memleketi olan Bornu devleti ile Nijerya'daki Hause Müslüman devleti, gayet müreffeh bir durumda idiler. Miladi 17 ve 18. asırlarda bu refah gittikçe yerini gerilemeye terketti. Bunda, kuzeydeki Afrika devletlerinin rolü büyük oldu.
Bu arada 1553 yılında İngilizler, köle ticareti için buralara gelince durum değişmeye başladı. Sahil boyları, tamamen Avrupalılarla dolmaya başladı. Bu durum birkaç asır böylece devam edip gitti.
19. asırın başlarında, yani 1804 yılında, Fulani kabilesi reislerinden Müslüman fakih olan Osman Dan Fodio, İslamın yolundan uzaklaşmakta olan halkı uyarmak için büyük çabalar sarfetti. Bu arada İhlaü's Sünne (Sünnetin Dirilişi) adında bir eser de yazdı. Birbirleriyle boğuşan Hausa kabilesi reislerini barıştırmaya muvaffak olarak onları bir idare altında birleştirdi. Kendisini, sulan ilan ettirip, Emirü'l-Mü'minin unvanını aldı. Sonra, putperestler arasında İslamı yaymaya çalıştı. Bütün Nijerya'yı, bir bayrak altında toplamak için çok gayret sarf etti.
1830 yılında Nijer Nehri tamamen keşfedilince, ülkeye seyyahlar ve misyonerler dolmaya başladılar. 1861 yılında İngilizler, Lagos şehrini işgal edince, misyonlerler de faaliyetlerini hızlandırdılar.
1898 yılında Franzılarla bir anlaşma yapan İngiltere, Nijerya'yı kendine sömürge yaptı. Sonra İngilizler, Fulani kabilelerinin reislerini kandırarak, 1900 yılında kuzey Nijerya'yı himayeleri altına aldıklarını ilan ederek buraya girdiler. Sonra da kuzey Nijerya'yı silah zoru ile müstemleke yaptılar.
İngiltere, Nijerya'ya hakim olabilmek için 1900 ile 1914 yılları arasında burada geniş bir imar faaliyetine girişti. Yolar ve demiryolu yaptırdı. Lagos'ta büyük bir liman inşa ettirdi. Böylece, Nijerya'dan elde ettikleri mahsullerin dışarıya satılmasını sağladı.
Birinci Dünya Savaşı, 1914 yılında çıktığı zaman İngiltere, kuzey ve güney taraflarındaki sömürgelerini birleştirerek buraya Nijerya sömürgesi adını verdi. Ve sömürge halkından bir ordu kurarak doğudaki Alman sömürgesi olan Kamerun'a saldırdı. 1916 yılında Nijeryalı askerler, Kamerun'un büyük bir kısmını işgal ettiler. 1922 yılında İngilizler, Cemiyet-i Akvam'ın himayesi altında olan Batı Kamerun'a hakim oldular. Ve 1924 yılında burasını Nijerya'ya kattılar.
İkinci Dünya Savaşı, 1945 yılında bittiği zaman Nijerya, oldukça terakki etmiş bir ülke olmuştu. İngilizler, Nijeryalılarda doğan milli şuuru parçalamak için 1946 yıılında Nijerya'ya bir anayasa yaptırıp, ülkeyi doğu ve güney ile batı olmak üzere ikiye ayırdılar. 1951 yılında, doğu Nijerya hariç diğer bölgeler birleşerek içte bağımsız bir idare kurdular.
1952 yılında, birçok partinin iştirakiyle yapılan seçimlerde, hala emir unvanlarını alan Osman Dan Rodio'nun torunlarından Hacı Ahmed Belu, seçimleri kazanmaya muvaffak oldu. Bu olay, Nijerya'nın tam bağımsızlığı için atılmış bir adım oldu.
1959 yılındaki seçimlerde İngilizler, Nijerya'ya tam bağımsızlık vermenin gerekliliğini gördüler ve 1 Ekim 1960 tarihinde Nijerya'nın bağımsızlığını ilan ettiler.
Nijerya, halen kuzey, batı, orta ve doğu Nijerya bölgelerinden meydana gelen dört birleşik devletten ibarettir. Bu bakımdan devletin adı, Nijerya Federal Cumhuriyeti'dir.
1975 yılında General Mutala Muhammed, Nijerya devlet başkanı General Yakubov'a karşı bir darbe yaparak idareyi ele aldı. Aradan kısa bir zaman geçmeden, 13 Şubat 1976 tarihinde Yarbay Dimka, General Mutala Muhammed'e karşı bir darbe teşebbüsüne girişti.
General Mutala Muhammed bu esnada öldürüldü ise de, darbe kısa zamanda bastırıldı ve yine askeri cunta iş başında kaldı.
Bu arada 1553 yılında İngilizler, köle ticareti için buralara gelince durum değişmeye başladı. Sahil boyları, tamamen Avrupalılarla dolmaya başladı. Bu durum birkaç asır böylece devam edip gitti.
19. asırın başlarında, yani 1804 yılında, Fulani kabilesi reislerinden Müslüman fakih olan Osman Dan Fodio, İslamın yolundan uzaklaşmakta olan halkı uyarmak için büyük çabalar sarfetti. Bu arada İhlaü's Sünne (Sünnetin Dirilişi) adında bir eser de yazdı. Birbirleriyle boğuşan Hausa kabilesi reislerini barıştırmaya muvaffak olarak onları bir idare altında birleştirdi. Kendisini, sulan ilan ettirip, Emirü'l-Mü'minin unvanını aldı. Sonra, putperestler arasında İslamı yaymaya çalıştı. Bütün Nijerya'yı, bir bayrak altında toplamak için çok gayret sarf etti.
1830 yılında Nijer Nehri tamamen keşfedilince, ülkeye seyyahlar ve misyonerler dolmaya başladılar. 1861 yılında İngilizler, Lagos şehrini işgal edince, misyonlerler de faaliyetlerini hızlandırdılar.
1898 yılında Franzılarla bir anlaşma yapan İngiltere, Nijerya'yı kendine sömürge yaptı. Sonra İngilizler, Fulani kabilelerinin reislerini kandırarak, 1900 yılında kuzey Nijerya'yı himayeleri altına aldıklarını ilan ederek buraya girdiler. Sonra da kuzey Nijerya'yı silah zoru ile müstemleke yaptılar.
İngiltere, Nijerya'ya hakim olabilmek için 1900 ile 1914 yılları arasında burada geniş bir imar faaliyetine girişti. Yolar ve demiryolu yaptırdı. Lagos'ta büyük bir liman inşa ettirdi. Böylece, Nijerya'dan elde ettikleri mahsullerin dışarıya satılmasını sağladı.
Birinci Dünya Savaşı, 1914 yılında çıktığı zaman İngiltere, kuzey ve güney taraflarındaki sömürgelerini birleştirerek buraya Nijerya sömürgesi adını verdi. Ve sömürge halkından bir ordu kurarak doğudaki Alman sömürgesi olan Kamerun'a saldırdı. 1916 yılında Nijeryalı askerler, Kamerun'un büyük bir kısmını işgal ettiler. 1922 yılında İngilizler, Cemiyet-i Akvam'ın himayesi altında olan Batı Kamerun'a hakim oldular. Ve 1924 yılında burasını Nijerya'ya kattılar.
İkinci Dünya Savaşı, 1945 yılında bittiği zaman Nijerya, oldukça terakki etmiş bir ülke olmuştu. İngilizler, Nijeryalılarda doğan milli şuuru parçalamak için 1946 yıılında Nijerya'ya bir anayasa yaptırıp, ülkeyi doğu ve güney ile batı olmak üzere ikiye ayırdılar. 1951 yılında, doğu Nijerya hariç diğer bölgeler birleşerek içte bağımsız bir idare kurdular.
1952 yılında, birçok partinin iştirakiyle yapılan seçimlerde, hala emir unvanlarını alan Osman Dan Rodio'nun torunlarından Hacı Ahmed Belu, seçimleri kazanmaya muvaffak oldu. Bu olay, Nijerya'nın tam bağımsızlığı için atılmış bir adım oldu.
1959 yılındaki seçimlerde İngilizler, Nijerya'ya tam bağımsızlık vermenin gerekliliğini gördüler ve 1 Ekim 1960 tarihinde Nijerya'nın bağımsızlığını ilan ettiler.
Nijerya, halen kuzey, batı, orta ve doğu Nijerya bölgelerinden meydana gelen dört birleşik devletten ibarettir. Bu bakımdan devletin adı, Nijerya Federal Cumhuriyeti'dir.
1975 yılında General Mutala Muhammed, Nijerya devlet başkanı General Yakubov'a karşı bir darbe yaparak idareyi ele aldı. Aradan kısa bir zaman geçmeden, 13 Şubat 1976 tarihinde Yarbay Dimka, General Mutala Muhammed'e karşı bir darbe teşebbüsüne girişti.
General Mutala Muhammed bu esnada öldürüldü ise de, darbe kısa zamanda bastırıldı ve yine askeri cunta iş başında kaldı.
0 yorum: